جهانی سازی و فرهنگ در اندیشه متفکران عرب

Authors

کامیار صداقت ثمرحسینی

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مهدی گلشنی

استاد دانشگاه صنعتی شریف آیت الله شیخ محمدعلی تسخیری

استاد حوزه علمیه و دانشگاه مذاهب اسلامی

abstract

یکی از نیازهای مطالعات راهبردی کشور، شناخت جریان ها و وقایعی است که در کشورهای منطقه و جهانِ اسلام حضور دارند و ایران، بنا بر ضرورت های همجواری و نیز آرمان همکاری با جهانِ اسلام، خواه ناخواه با آنها مواجه می شود. از سوی دیگر یکی از موضوعات مشترک میان کشورهای اسلامی، مواجهه با تبعات فرهنگی جهانی سازی است. با در نظر گرفتن رابطه میان سه سطحِ توصیف، تحلیل و راهبرد در پژوهش و ضرورت بررسی موضوعات بر پایه روش ها، مقاله حاضر به بررسی پرسش های زیر می پردازد: متفکران عرب چه تعاریفی از جهانی سازی ارائه داده اند؟ مهم ترین مسائل فرهنگیِ مورد توجه شان چه بوده است؟ و چه راهبرد هایی مد نظرشان است؟ متفکران عرب، مسائل جهانی سازی را معمولاً در قالب مسئله تقابل اسلام و غرب، اعراب و غربی ها، شرق و غرب (یا به تعبیر متأخر شمال و جنوب) مطرح می کنند و در حالی که محرک جهانی سازی در غرب، انگیزه و ابزار اقتصادی و مادی است، در جهانِ عرب، مسئله ای فرهنگی است. همچنین اندیشمندان عرب غالباً جهانی سازی را با پنج مقوله 1. عوامل شکل گیری و بازیگران؛ 2. اهداف و آرمان ها؛ 3. نتایج و پیامد ها؛ 4. فلسفه شکل گیری و 5. طبیعت شناسیِ متأثر از فناوری های نوین می شناسند که در غالب آنها جهانِ عرب به صورتی منفعل تصویر می شود و با بیان نمونه های از راه حل های آنان مشخص می شود که متفکران عرب بی اطلاع از راه حل مسائل شان نیستند، اما در غالب موارد ناتوان از تولید ادبیاتی بوده اند که واقع بین باشد و بتواند «شناختِ نادرست و کاذب» در جهانِ اسلام و جهانِ عرب را مورد نقد قرار دهد. امری که تحقق طرح هایی چون ایجاد همکاری و همدلی میان اعراب، رشد اقتصادی و یا تحققِ توسعه پایدار و فراگیر، منوط به آن است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جهانی‌سازی و فرهنگ در اندیشه متفکران عرب

یکی از نیازهای مطالعات راهبردی کشور، شناخت جریان‌ها و وقایعی است که در کشورهای منطقه و جهانِ‌‌اسلام حضور دارند و ایران، بنا بر ضرورت‌های همجواری و نیز آرمان همکاری با جهانِ‌‌اسلام، خواه‌ناخواه با آنها مواجه می‌شود. از سوی دیگر یکی از موضوعات مشترک میان کشورهای اسلامی، مواجهه با تبعات فرهنگی جهانی‌سازی است. با در نظر گرفتن رابطه میان سه سطحِ توصیف، تحلیل و راهبرد در پژوهش و ضرورت بررسی موضوعات بر پ...

full text

جهانی سازی و اندیشه سیاسی متفکران عرب (1409 - 1427ه.ق/1989 - 2007م)

این رساله در یک مقدمه و هفت فصل به موضوع «جهانی سازی و اندیشه سیاسی متفکران عرب در میان سال های 1409 - 1427ه.ق/1989 - 2007م) می پردازد و در آن با استفاده از رویکردی توصیفی - تحلیلی، ضمن بررسی دیدگاه 37 تن از اندیشمندان عرب، به طرح این پرسش می پردازد که آنان چه توصیفی از این پدیده نموده اند ؛ چگونه آن را تحلیل کرده اند و چه راهبردهایی در قبالِ آن ارائه داده اند؟ در این رساله نشان داده می شود که ...

15 صفحه اول

ناسیونالیسـم در آراء اندیشمندان و متفکران اهل سنّت (مطالعۀ تطبیقی آراء متفکران شبه‌‌قاره هند با متفکران عرب)

ناسیونالیسم، ایده‌‌ای جدید است که از انقلاب آمریکا و فرانسه در قرن هجدهم الهام گرفته‌‌است. وقتی که از ناسیونالیسم در عصر مدرن بحث به میان می‌‌آید، منظور نهضتی است که به‌‌دنبال ایجاد یا تقویت احساس ملی در بین مردم است. احساسات ناسیونالیستی در کشورهای مسلمان اغلب ریشه در مواجهه با قدرت‌‌های اروپایی در قرن نوزدهم و پس از آن دارد و در این رابطه هواداران اسلام سیاسی اغلب اعلام کرده‌‌اند که «ملیت یک ...

full text

اندیشه سیاسی متفکران جنبش دین پیرایی

در این مقاله توصیفی گفته شده است در دورة جنبش دین پیرایی (رفرماسیون) دولتهای مقتدر و مستبد جدید‘ آرمانها و روشهای سوداگری‘ و جنبشهای سیاسی و اقتصادی با دامنه های تاریخی دوربردی به وجود آمدند. دین پیرایی ادامه جنبش شورایی در کلیسا‘ که در نظر داشت اقتدار پاپ را محدود و نظام نمایندگی در کلیسا را برقرار نماید دانسته و گفته شده است که این خواستها نمایانگجر احساسات ناسیونالیستی بوده است. دین پیرایی د...

full text

روند فکری وحدت جهان اسلام در اندیشه متفکران مسلمان

وحدت جهان اسلام از مهم‌ترین مسایل راهبردی جهان اسلام است که ذهن اندیشمندان و متفکران مسلمان را در دوره معاصر به خود مشغول داشته است. این موضوع به ویژه با تحولاتی که در چند سال اخیر در جهان اسلام رخ‌داده بیش از پیش حایز اهمیت گشته است. این مقاله به منظور پاسخ به این سوال که: روند تغییرات فکری موضوع وحدت جهان اسلام از فروپاشی خلافت عثمانی تا کنون چگونه بوده است؟ مهم‌ترین اندیشه‌های جریان‌ساز که ت...

full text

شاخصه‌های معنایی ولایت تکوینی در اندیشه متفکران معاصر شیعی

علی‌رغم وجود برخی مفاهیم و آموزه‌های شیعی مندرج در «ولایت تکوینی» همچون معجزات، کرامات، علم غیب و دیگر شئون خاص امام در هستی، این اصطلاح در تاریخ و کلام شیعه نوظهور است. لذا برای یافتن جایگاه این آموزه در تفکر کلامی شیعه، بررسی تاریخ اندیشه ولایت تکوینی و سیر تطور آن ضروری است. از آنجا که مرحله نخست در مطالعات تاریخ اندیشه تعریف موضوع پژوهش است، در بررسی تاریخ اندیشه ولایت تکوینی نیز دست‌یابی ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
راهبرد فرهنگ

جلد ۶، شماره ۲۳، صفحات ۷۷-۹۷

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023